Etik ve Deontoloji
Etik eski yunanca olan Ethos (örf – adet - gelenek) kelimesinden köken alır.
Deontoloji ise yine eski yunanca olan Deontoslogos (Görev - Bilim) kelimesinden köken alır.
Ethos Moral (ahlak) kelimesinden üretilmiştir.
Etik, genel anlamda meslek ahlakı anlamına gelmekle beraber, ilkeleri kapsayan, çoğunluğun kabul ettiği ve sadece kişiyi bağlayan, yoruma açık bir olgudur.
ETİK İLKELER
* Zarar Vermemek: Kliniğe gelen hasta hekimin yanına geldiği durumundan daha kötü bir durumda ayrılmamalıdır. Yapılacak müdahale klinik şartlarında gerçekleştirilemiyorsa hasta acilen daha teşekküllü bir hastahane veya polikliniğe gönderilmelidir. Hekim uzmanlık alanı dışındaki uygulamaları mecbur kalmadığı sürece yapmamalıdır.
*
Burada dikkat edilmesi gereken temel noktalar;
o
Var olan zararın engellenmesi,
o
Zararın ortadan kaldırılması,
o
Hayvanın mutlak şekilde şifa bulmasının sağlanmasıdır.
Kliniğe gelen hastaların ilk önce varsa ağrısı dindirilmeli, gereken acil müdahaleler yapılmalı yani hayati tehlike bertaraf edilmelidir. Daha sonra diğer muayenelere geçilmelidir.
* Yararlılık: Veteriner hekim hiçbir şekilde hiçbir koşulda hayvana zarar veremez , yararlı olmak zorundadır. Hekimin dikkat etmesi gereken nokta hasta sahibine yararlı olalım derken hayvanın sağlığı tehlikeye atılmamalıdır. Veteriner hekim için ilk sorumluluk hasta olan hayvandır. Hasta sahibi daha sonra gelir.
* Gizlilik: Daha çok tıp hekimliğini ilgilendirir. Hiçbir hekim hastalarının sırlarını bir başkasına anlatmamalıdır. Ancak yasal mercilerden gelen resmi talepler sonrasında hekim gerekli gördüğü bilgilendirmeleri etik kurallarına ters düşmeyecek şekilde yapabilir.
* Adalet / Eşitlik: Kliniğe gelen her hasta hayvana ve hasta sahibine eşit davranılmalıdır. Gerekli bilgiler net ve açık şekilde verilmelidir.
* Özerklik (Otonomi): Veteriner hekim hasta sahibine hiçbir koşulda baskı yapmamalıdır. Hasta sahibine hayvanın hastalığı ile ilgili tüm bilgiler anlayacağı bir şekilde anlatılmalı ve tedavinin ne kadara mal olacağı söylenmelidir. Eğer hasta sahibi kabul ederse tedaviye başlanmalıdır.
* Dürüstlük / Açıklık: Veteriner hekim hasta sahibine yapılacak müdahaleler sonucunda hayvanın başına gelebilecekleri söylemelidir.
*
Veteriner hekimler her zaman;
o
Vicdanlarına
o
Meslektaşlarına ve
o
Yasalara karşı sorumludurlar.
* Saygı:
*
Veteriner hekim her zaman;
o
Hastalarına
o
Hasta sahiplerine
o
Meslektaşlarına karşı saygılı olmalıdır.
*
Bu makale hazırlanırken Sayın Dr. Altan Armutak'ın ders notlarından faydalanılmıştır.